De Spaanse Griep

De Spaanse griep was eigenlijk een Amerikaanse griep. De allereerste geïnfecteerde persoon was namelijk boerenzoon Albert Gitchell uit Haskell County (USA).

Albert was een van de 56 000 rekruten in Camp Funston in de Amerikaanse staat Kansas. Op 4 maart 1918 voelde hij zich niet lekker en ging hij naar de chirurgijn. Later bleek dat hij de drager was van een dodelijk griepvirus.

Noodhospitaal in Camp Funston (Kansas, USA) tijdens de grieppandemie (1918).

Die mutatie van het vogelgriepvirus had hij vrijwel zeker gekregen van een eend op de boerderij van zijn ouders. En daarmee ging Gitchell als patiënt 0 de geschiedenis in. Maar waarom heet het dan de Spaanse en niet de Amerikaanse Griep?

Dat heeft te maken met koning Alfons XIII van Spanje. Die werd in 1918, net als veel van zijn landgenoten, ernstig ziek. In de pers werd uitgebreid over dit dodelijke 'Spaanse' virus geschreven. Maar dat het virus eind maart 1918 met militaire transportschepen vanuit de VS naar de Franse havenstad Brest was gebracht en zich van daaruit had verspreid, dát was dankzij de geallieerde én Duitse censuur onbekend.

Tijdlijn
Dag	Datum	Besmet	Dood
0	04-03-1918	1	0	Albert Gitchell uit Kansas (USA) is patiënt 0.
21	25-03-1918	1 000	38	Soldaten in Camp Funston (USA).
40	13-04-1918	20 M	20 000	Soldaten en burgers in VS en West-Europa.
100	12-06-1918	130 M	0,2 M
180	31-08-1918	150 M	0,25 M	Gemuteerd, dodelijker virus treft soldaten in Fort Devens (USA).
210	30-09-1918		1,4 M
240	30-10-1918		60 M	Alle continenten besmet, behalve Australië.
252	11-11-1918			Einde van Wereldoorlog 1.
500	17-07-1919	500 M	100 M	Einde van de pandemie.

Alle cijfers zijn bij benadering. M = miljoen.

Tijdlijn

Dag 0, maandag 4 maart 1918

1 geïnfecteerde, 0 doden

Albert Gitchell uit Kansas (USA) is patiënt 0.

Dag 21, maandag 25 maart 1918

1 000 geïnfecteerden, 38 doden

Soldaten in Camp Funston (USA).

Dag 40, zaterdag 13 april 1918

20 M geïnfecteerden, 20 000 doden

Soldaten en burgers in VS en West-Europa.

Dag 100, woensdag 12 juni 1918

130 M geïnfecteerden, 0,2 M doden

Dag 180, zaterdag 31 augustus 1918

150 M geïnfecteerden, 0,25 M doden

Gemuteerd, dodelijker virus treft soldaten in Fort Devens (USA).

Dag 210, maandag 30 september 1918

1,4 M doden

Dag 240, woensdag 30 oktober 1918

60 M doden

Alle continenten besmet, behalve Australië.

Dag 252, maandag 11 november 1918

Einde van de eerste Wereldoorlog (11:00 uur).

Dag 500, donderdag 17 juli 1919

500 M geïnfecteerden, 100 M doden

Einde van de pandemie.

Alle cijfers zijn bij benadering. M = miljoen.

Superinfectie

De Spaanse Griep heeft tijdens en na de Eerste Wereldoorlog zo'n 500 miljoen mensen geïnfecteerd. Dat was ongeveer 27 procent van de toenmalige wereldbevolking van 1,85 miljard.

Over het aantal doden bestaat nog altijd veel onenigheid. Schattingen uit begin deze eeuw lopen uiteen van 17 tot 100 miljoen. Feit is dat de pandemie in slechts 24 weken meer slachtoffers maakte dan HIV/AIDS in 24 jaar.

Amerikaans legerhospitaal in Aix-les-Bains (Frankrijk).

Spaanse Grieppatiënten in het Amerikaanse legerhospitaal in Aix-les-Bains, Frankrijk (1918).

Waar wetenschappers het ook over eens zijn is dat niet het virus, maar een zgn. 'bacteriële superinfectie' de meeste slachtoffers had gemaakt. Ondervoeding, overvolle ziekenhuizen en slechte hygiënische omstandigheden hadden die "infectie bovenop of naast een ander ziekteproces" flink in de kaart gespeeld...