Kernenergie (1)

De hoeveelheid radioactief materiaal die vrij kwam tijdens en na de kernramp met de Fukushima kerncentrale in Okuma (Japan, 11 maart 2011) was ca. 40 keer groter dan de hoeveelheid radioactief materiaal die vrij kwam bij de ontploffing van de twee atoombommen tijdens de Tweede Wereldoorlog.

De hoeveelheid radioactief materiaal die vrij kwam tijdens en na de kernramp in Tsjernobyl (Oekraïne, april 1986) was 200 keer groter dan de hoeveelheid radioactief materiaal die vrij kwam bij de ontploffing van de twee atoombommen tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Grootschalige evacuaties

Op de International Nuclear and Radiological Event Scale (de zgn. INES-schaal) van het Internationaal Atoomenergieagentschap (IAEA) scoren zowel Fukushima als Tsjernobyl een 7. Dat is het hoogste, meest ernstige niveau. In zo'n geval komen grote hoeveelheden radioactief materiaal vrij en moeten grote gebieden worden geëvacueerd.

0	Deviation
	No safety significance.
1	Anomaly
	Overexposure of a member of the public in excess of statutory annual limits. Minor problems with safety components with significant defence-in-depth remaining. Low activity lost or stolen radioactive source, device or transport package.
2	Incident
	Exposure of a member of the public in excess of 10 millisievert (mSv). Exposure of a worker in excess of the statutory annual limits.
3	Serious incident
	Exposure in excess of 10 times the statutory annual limit for workers.
4	Accident with local consequences
	Minor release of radioactive material unlikely to result in implementation of planned countermeasures other than local food controls.
5	Accident with wider consequences
	Limited release of radioactive material likely to require implementation of some planned countermeasures.
6	Serious accident
	Significant release of radioactive material likely to require implementation of planned countermeasures.
7	Major accident
	Major release of radioactive material with widespread health and environmental effects requiring implementation of planned and extended countermeasures.

De dag na het ramp in Okuma werden 170 000 mensen geëvacueerd. Na het ongeluk met reactor 4 van de kerncentrale in Tsjernobyl moesten meer dan 400 000 mensen van de ene op de andere dag huis en haard verlaten. Ondanks deze grootschalige evacuatie leefden op het einde van de vorige eeuw nog altijd zo'n 270 000 Oekraïners in verontreinigde gebieden...

Slachtoffers en kosten

In Belarus, Oekraïne en Rusland nam het aantal gevallen van schildklierkanker in de jaren na de ramp dramatisch toe:

in Belarus met een factor 100 (van 0,3 naar 30,6 gevallen per 1 miljoen inwoners);
in Rusland met een factor 10 (van 1 naar 10,0 per miljoen);
en in Oekraïne met een factor 7 (van 0,5 naar 3,4 per miljoen).

Doodshoofd met beenderen. Copyright © Robbetje®.

In 1986 verwachtten wetenschappers nog 9 000 doden als gevolg van het ongeluk, maar in 1987 bleek het allemaal reuze mee te vallen: volgens het Kremlin vielen er slechts 31 slachtoffers. Verrassend genoeg kwam de British Broadcasting Corporation tot een min of meer vergelijkbaar cijfer: in de zomer van 2006 telde de BBC niet meer dan 56 doden. Greenpeace daarentegen schatte in datzelfde jaar het aantal slachtoffers als gevolg van verschillende vormen van kanker op 93 000.

Hoe dan ook, veel landen, waaronder Nederland, namen in 1986 maatregelen om te voorkomen dat radioactief materiaal in de voedselketen kwam. Zo liet het Nederlandse Ministerie van Landbouw en Visserij onder andere de hele spinazieoogst vernietigen.

De meeste Europese boeren werden schadeloos gesteld. Dat kostte de Britse belastingbetaler UK £ 12 000 000. De Duitse belastingbetaler kreeg een rekening van DM 452 000 000 gepresenteerd.

De kernramp in Tsjernobyl heeft in de 30 jaar daarna de landen in de regio meer dan US $ 200 miljard gekost (uitgedrukt in dollars van 1992). De totale kosten van de kernramp in Okuma zijn vooralsnog onbekend...